Olejki eteryczne – pomocne w walce z komarami i kleszczami
Olejki eteryczne to w pełni naturalne wyciągi z różnych roślin. Wspomniana substancja znajduje się w konkretnych komórkach tkanki wydzielniczej tylko niektórych roślin. Znajdziemy je w roślinach olejodajnych z rodziny np. jasnotowatych, sosnowatych, mirtowatych czy baldaszkowatych. W skład olejków eterycznych wchodzą: ketony, aldehydy, estry, fenole, terpeny, związki organiczne i wiele innych wartościowych subsntacji. Olejek może być wyodrębniany z suszonych lub świeżych roślin przez destylację parą wodną lub ekstrakcję.
Olejki eteryczne wykorzystywane są w przemyśle: kosmetycznym, perfumiarskim, a także aromaterapii czy ziołolecznictwie jako produkt leczniczy.
Od wiosny do jesieni, niestety przychodzi nam walczyć z komarami jak i kleszczami. Wspomniane owady, lgną do człowieka, powodują ugryzienia, uczulenia, a nawet niebezpieczne choroby.
Komary – co to za stworzenia?
Komary to niezwykle irytujące owady z rodziny muchówek. Dorosłe owady posiadają aparat gębowy kłująco-ssący. Samice do odżywienia jaj, które znajdują się w ich ciele potrzebują krwi ssaków określonych gatunków w tym człowieka. Co za tym idzie komary lgną do człowieka. Wabi ich zwiększone Co2 w wydychanym powietrzu czy składniki potu. Nie da się ukryć, że takie warunki występują w każdym domu czy innym miejscu, gdzie mamy skupiska ludzie. Komary lubią zakamarki, nieużytki, stawy, oczka wodne czy niewypielęgnowany ogród, gdzie mogą się schronić i ukryć. Oprócz tego komary używają termodetekcji, dlatego bardziej na ukąszenia narażone są dzieci, a także kobiety w okresie owulacji. Samice po ukuciu dokonują ruchu szczęki w dól i w górę, przebijając skórę. Następnie wpuszczają do rany krople śliny, która powoduje krzepnięcie krwi. Niestety ślina wyposażona jest w substancje chemiczne, które podrażniają skórę, powoduje świąd i puchnięcie.
Olejki eteryczne na ratunek!
Olejki eteryczne okazują się skuteczne w walce z komarami. Nie da się ukryć, że jest to metoda dość prosta i relatywnie tania. Do tego całkowicie ekologiczna, co więcej olejki mają piękne zapachy i zdecydowanie przyjemnie się je stosuje niż chemiczne środki, które można zakupić w sklepach.
Olejek z trawy cytrynowej
Jednam z proponowanych olejków, który pomoże nam z problemem komarów jest olejek pochodzący z trawy cytrynowej. Zawiera: citral, limonen, geraniol. Wspomnianego olejku nie znoszą komary i skutecznie je to odstrasza. Działa na nie dezorientująco. Co więcej, olejek ma zdolność do maskowania, gubienia zapachów, które przyciągają komary do naszego otoczenia. Można stworzyć z nim mieszanki z wodą (szklanka wody i 10 kropel olejku) którymi, będziemy pryskać ubrania czy miejsca, w których lubią pojawiać się komary. Olejek z trawy cytrynowej można dodawać np. do świecy, którą palimy na tarasie. Ma on bardzo przyjemny, orzeźwiający, zapach, który nie przytłacza.
Olejek z mięty pieprzowej
Olejek miętowy, pochodzący z mięty pieprzowej, posiada szeroką gamę zastosowań. Odstrasza komary, ale oprócz tego jego zapach utrzymuje się w powietrzu do 1,5-2h co jest niezwykle ważne, gdyż przedłużamy tym czas, gdy on działa. Olejek miętowy może być również stosowany miejscowo po ugryzieniach. Można go łączyć np. z żelem aloesowym i smarować na ukąszenie, przyniesie przyjemne uczucie chłodzenia i lekkiego znieczulenia. Oprócz tego działa łagodząco na miejsce po ugryzeniu.
Olejek lawendowy
Olejek lawendowy uznawany jest za króla wszystkich olejków. Pozyskuje się go z lawendy wąskolistnej, lekarskiej. Przygodę z olejkoterapią warto rozpocząć właśnie od niego. Olejek lawendowy ma lekki, słodki, kwiatowy zapach, którego nie lubią komary. Jego rozpylanie powoduje utrzymanie się w otoczeniu do 30 min. Można go stosować przy użyciu dyfuzora ultradźwiękowego. Jeśli mamy ciepły letni wieczór, otwarte okna to komary będą lgnęły do pomieszczania, w którym się znajdujemy, taki dyfuzor z olejkiem lawendowym bywa niezwykle przydatny. Ponad to olejek lawendowy ma wiele pozytywnych właściwości na człowieka: relaksuje, pomaga w zasypianiu.
Na rynku istnieje wiele produktów, które są zbiorem kilku olejków eterycznych i to również dość trafny wybór. Zestaw olejków zapewni nam odstraszanie komarów, a także może łagodzić objawy po ugryzieniu.
W przykładowej mieszance znajdziemy: olejek z trawy cytrynowej, olej goździkowy, olejek eukaliptusowy, olejek z mięty pieprzowej, olejek z kocimiętki. Taką gotową mieszankę po kilka kropli umieszczamy w dyfuzorze do olejków i rozpylamy w pomieszczeniu. Można również wykonać samodzielnie spray ze wspomnianą mieszanką. Na około 100 ml spirytusu, wódki lub wody dodajemy 2-3 ml olejku. Całość mocno wstrząsamy i możemy rozpylać w powietrzu lub na ubranie, kanapy, dywany. Mieszankę olejków można pomieszać z olejem bazowym np. jojoba, olejkiem z awokado czy nawet żelem z aloesu i smarować bąble po ukąszeniu.
Olejki zapachowe to nie to samo co olejki eteryczne
Pamiętaj olejki eteryczne należy kupować ze sprawdzonego źródła tak, aby były 100 % naturalne. Olejki zapachowe to nie to samo co olejki eteryczne. Te zapachowe to związki chemiczne i powstają w sposób syntetyczny. Bardzo często jest to mieszanina olejków naturalnych, syntetycznych jak i substancji zapachowych, całość produkowana jest przy użyciu nowych technologii. Olejki zapachowe nie mają zastosowania w ziołolecznictwie. Nie mają właściwości leczniczych jak w wypadku olejków eterycznych.
A co z kleszczami
Kleszcze podobnie jak komary uprzykrzają nam życie. Są to pajęczaki z podgromady roztoczy. W naszym kraju żyje około 20 gatunków kleszczy najgroźniejsze są dwaj przedstawiciele: kleszcz łąkowy i kleszcz pospolity. Najwięcej znajduje się ich w lasach i nieużytkach. Jednak nie da się ukryć, że w zaroślach trawnika w mieście również bytują. Podobnie jak u komarów, kleszcze, aby żyć żywią się krwią kręgowców. Mowa tutaj zarówno o człowieku, jak i o zwierzętach. Gdy kleszcz ugryzie pobiera dużą ilość krwi i wydziela ślinę, która zawiera hemolizynę, cytolizynę, a także związki znieczulające i rozrzedzające krew. Powoduje to ogromne podrażnienie skóry. Kleszcze w swojej ślinie przenoszą niebezpieczne patogeny chorobowe. Przykładem jest odkleszczowe zapalenie mózgu czy borelioza, choroby są ciężkie do zdiagnozowania a nieleczone mogą doprowadzić do śmierci. Niestety ich objawy są bardzo mylące i bywają wykrywane bardzo późno. Aby uniknąć tych chorób warto wiedzieć jak uchronić się przed kleszczami.
Jeśli wybieramy się do lasu czy mamy zamiar chodzić po wysokiej trawie najlepiej założyć wysokie buty i długie spodnie, bariera materiałowa może nam pomóc, aby uchronić się przed kleszczem. Najczęściej atakują one pachwiny, zgięcia, szyj, małżowinę uszną, pępek tam, gdzie jest ciepło i bezpiecznie, a skóra jest cienka i delikatna. Po wizycie w lesie koniecznie sprawdźmy na ciele powyższe miejsca. Kleszcz po żerowaniu sam odpada, ale dzieje się to czasem po godzinie a czasem po kilku tygodniach. Dlatego jeśli go zauważymy jego wyjęcie ma znaczenie dla naszego zdrowia.
Najlepiej wykonać to przy użyciu pęsety i sprawnego ruchu. Pamiętaj, aby nie zostawić w tym miejscu np. odnóży pajęczaka. Wyjmowanie kleszcza jest dość trudne, dlatego zalecana jest wizyta u lekarza pierwszego kontaktu.
Olejki eteryczne odstraszające kleszcze
Olejek eteryczny lawendowy jak i miętowy są tak samo nielubiane przez komary jak i przez kleszcze. Na szczęście dla człowieka mają one bardzo przyjemne zapachy, a ich zakrapianie jak i rozpylanie na ciele lub ubraniach będzie pomocne podczas spacerów w lesie.
Olejek z drzewa Herbacianego
Olejek eteryczny z drzewa herbacianego jest jednym z najczęściej polecanych olejków, jeśli chodzi o kleszcze. Otrzymuje się go z liści Malaleuca alternifolia, ma silne właściwości, przeciwzapalne, odkażające jak i przeciwbakteryjne. Olejek ma też zdolność zamaskowywania nieprzyjemnych zapachów. Olejek eteryczny mieszamy np. z olejem kokosowym i możemy smarować nadgarstki czy zagłębienia pod kolanami. Oczywiście sprawdzi się on również w dyfuzorze do olejków. Wspomniany olejek posiada intensywny, drzewny zapach z nutą cytrusów.
Olejek Geraniowy
Olejek geraniowy, oczywiście pochodzi z konkretnych rodzajów pelargonii. Okazuje się, że roślina nie tylko znana jest z kompozycji balkonowych, ale również można z niej uzyskać cenny olejek. Geranium ma działanie przeciwbakteryjnie, tonizuje, łagodzi bóle, a także działa przeciwdepresyjne. Aromatyzowanie pomieszczenia tym olejkiem, bywa zbawienne. Kleszcze nie znoszą zapachu geranium, dlatego warto to wykorzystać. Na nasze szczęście olejek geraniowy ma dla nas przyjemny zapach, soczystych kwiatów, maskuje wydzielany przez człowieka Co2, co myląco działa na kleszcze.
Olejek cedrowy
Na koniec warto pamiętać jeszcze o olejku cedrowym. Jak sama nazwa wskazuje, powstaje z gałązek cedru. Może on nam silnie pomóc, podczas przeziębienia Działa przeciwbakteryjnie jak i przeciwwirusowo, rozgrzewa, niweluje łupież jak i cellulit! Swoim balsamicznym, żywicznym ostrym, intensywnym zapachem odstrasza nimfy kleszczy. Kilka kropel oleju na skórę lub ubranie wystarczy, aby owady go poczuły.
Wszystkie powyższe olejki można dyfuzować, a także tworzyć z nich preparaty do nacierania. Pamiętaj, aby łączyć je z olejem bazowym. Ciekawą propozycją jest również przygotowywanie mieszanin z alkoholem czy wodą do rozpylania. Olejki eteryczne, oprócz tego, że mogą pomóc nam w walce z komarami i kleszczami mają leczniczy wpływ na całe nasze ciało. Kupując jakiś nowy olejek eteryczny warto się zagłębić, na co on może nam jeszcze pomóc. Olejki eteryczne można również wykorzystać do odstraszania komarów u naszych czworonogów, na rynku jest wiele produktów dla zwierząt w składzie z olejkami. Zakrapiamy nimi psią sierść lub w obrożę czy smycz.
Pamiętaj, że jeśli zdecydujesz się na stosowanie jakiegoś olejku na skórę, lepiej na początku zrobić próbę alergiczną. Da Ci to pewność, że nie przysporzą Ci one więcej szkody niż pożytku. Pamiętaj, aby kupować, je ze sprawdzonego źródła. Czytaj etykiety, na których umieszczone jest dawkowanie i przeznaczenie.
Literatura
- Uzdrawiająca moc olejków eterycznych, C.W. Brown, 2020
- Lecznicza moc olejków eterycznych i aromaterapii, E. Zieliński, 2022
- Olejkowe ABC, A. Ciach, A. Duszyńska, J. Rohde, M. Siwka, E. Recka, 2022
- Przewodnik aromaterapii anty-aging, A. Wojan, 2024
- Oficjalna strona Internetowa – www.kaludynahebda.pl
- Olejki eteryczne dla początkujących, Ch. Anthis, 2019
- Olejki eteryczne jako potencjalne repelenty przeciwko owadom, M. Godek, 2013
- Kanał na youtube.com – Instytut Aromaterapii
- Jakie rośliny odstraszają uporczywe owady np. komary, muchy, meszki, H. Legutowska, nr:7, 2007
- Evaluation of synergism in essential oils against the cattle tick Rhipicephalus microplus in Burkina Faso, A, Coulibaly, A.S. Biguezoton, D. M. Hema, F.F. Dah, I. Sawadgo, R.K.Bationo, M. Copaore, M. Kiendrebeogo, R. C. H. Nebie, Experimenral Parasitology, nr: 255, 2023
- Repellent and acaricidal activity of essential oils and their components against Rhipicephalus ticks in cattle, M. Salman, R.Z. Abbas, M. Israr, A. Abbas, K. Mehmood, M. K. Khan, Z.D. Sindhu, R. Hussain, M. K. Saleemi, S. Shah, Veterinary Parasittology, nr: 283, 2020
- The repellent efficacy of eleven essesntial oils against adult Dermacentor reticulatus ticks, K. Stefanidesova, L. Skultety, O. A. E. Sparagano, E. Spitalska, Tick and Tick-borne Dieases, nr: 8, 2017
- Preventing tick attachment to dogs using essential oils, P. Goode, L. Ellse, R. Wall, Tick and Tick-borne Dieases, nr: 9, 2018
- Screening of the activity of sixty essential oils against plasmadium early mosquito stages in vitro and machine learning analysis reveals new putative inhibitors of malaria parasites, E. Deligianni, E. Pizzi, I. Kavelaki, I. Siden- Garzoli, T. Pace, M. Ponzi, R. Ragno, Ch. Curra, International Journal for Parasitology, nr: 23, 2023
- Toxic and synergetic effect of plant essential oil along with nano-emulsion for control of three mosquito species, P. Vivekanandhan, S. Panikar, V. Sethuraman, A. Usha-Rajan- Nanthin, M.S. Shivakumar, Journal of Natural Pesricide Research, nr: 5, 2023
Słowa kluczowe: Olejki eteryczne na kleszcze i komary, kleszcze w lesie, komary lato, jakie olejki na komary, jakie olejki na kleszcze, czy są olejki eteryczne dla psów?